VAT wspólnoty

Ogrody działkowe

Nowa ustawa działkowa wejdzie w życie 19 stycznia 2014 r., a nie od Nowego Roku, jak pierwotnie planowali posłowie.

Dzisiaj Sejm zaakceptował poprawki senackie zgłoszone do nowej ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych.

Przyjęto poprawkę przewidującą, że prawa do działki można przenieść z jednego działkowca na drugiego tylko w umowie pisemnej z podpisami poświadczonymi notarialnie. Dzięki temu ma zwiększyć się pewność obrotu prawnego nimi. Przesunięto też datę wejścia w życie nowej ustawy z 1 stycznia na 19 stycznia 2014 r. Chodzi o to, by dać wystarczająco dużo czasu prezydentowi do namysłu.

Nowa ustawa działkowa od początku budziła skrajne emocje. Jej opracowanie wymusił wyrok Trybunału Konstytucyjnego. Zakwestionował on aż 24 artykuły obowiązującej jeszcze ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych.

Przede wszystkim sędziom Trybunału nie podobało się to, że Polski Związek Działkowców jest monopolistą na ogrodach.

Wyrok wejdzie w życie 20 stycznia 2014 r. Po tej dacie zniknie więc podstawa prawna do funkcjonowania ogrodów. Dlaczego tak ważny jest pośpiech przy uchwalaniu nowych przepisów.

Nowa ustawa nie wszystkim się jednak podoba. Utrzymuje bowiem dominującą pozycję PZD. Zgodnie z nią PZD przekształci się w stowarzyszenie ogrodowe, a oddziały terenowe pozostaną jego jednostkami organizacyjnymi. W ciągu 12 miesięcy we wszystkich ogrodach działkowych muszą się jednak odbyć zebrania. W ich trakcie działkowcy mają podjąć decyzję, czy pozostają w strukturach przekształconego w stowarzyszenie PZD czy też powołają do życia nowe stowarzyszenie, które będzie zarządzało ogrodem. Przejmie ono dotychczasowy majątek ogrodu. Sami działkowcy zdecydują także, czy chcą być członkami stowarzyszenia ogrodowego czy nie. Jeżeli zrezygnują z członkostwa, nie stracą prawa do działki. Dalej będą mogli ją uprawiać.

Co ciekawe, Biuro Legislacyjne Senatu także uważa, że nowe przepisy nie do końca wprowadzają w życie wyrok Trybunału.

Jego wątpliwości budzi przekształcenie Polskiego Związku Działkowców w duże stowarzyszenie ogrodowe, a także sposób wydzielania się ogrodów ze struktury tego stowarzyszenia.

www.rp.pl

Umowa użytkowania wieczystego gruntu

użytkownik wieczysty może zrzec się prawa użytkowania

Każdy użytkownik wieczysty może zrzec się prawa użytkowania gruntu - orzekł w uchwale Sąd Najwyższy. Sąd potwierdził prawo prywatnych firm do zrzeczenia się użytkowania, mimo że przepisy pozwalają na to wprost tylko firmom państwowym i samorządowym.

Powodem, dla którego prywatne firmy chcą się zrzec prawa użytkowania wieczystego gruntu, są najczęściej wysokie opłaty roczne za użytkowanie. Dotychczas były jednak wątpliwości, czy prywatna firma może to zrobić.

Z ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa wynika, że zrzec się prawa użytkowania wieczystego mogą tylko państwowe lub samorządowe osoby prawne.

Z tego powodu spółka z Torunia, której dotyczy uchwała SN, spotkała się z odmową notariusza, który nie zgodził się na to, by prywatna spółka zrzekła się prawa użytkowania wieczystego.

Spółka złożyła zażalenie do Sądu Okręgowego w Toruniu, ale sąd stwierdził, że wątpliwości w tej sprawie powinien rozstrzygnąć Sąd Najwyższy. Toruński sąd zwrócił uwagę na dotychczasowe rozbieżne wyroki sądów, z których część orzekała, że firma prywatna nie może zrzec się prawa użytkowania wieczystego, a część była zdania, że takie zrzeczenie jest możliwe. Jako argument przywoływano to, że kodeks cywilny pozwala zrzec się np. prawa użytkowania czy prawa zastawu, a użytkowanie wieczyste jest do nich podobne.

Sąd Najwyższy orzekł w piątkowej uchwale, że użytkownik wieczysty, który nie może się zrzec użytkowania na podstawie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, może się go zrzec na podstawie art. 902[1] kodeksu cywilnego (sygn. III CZP 81/13).

SN podkreślił, że w takiej sytuacji zrzeczenie nie następuje w wyniku oświadczenia użytkownika wieczystego, ale bezpłatnej umowy pomiędzy użytkownikiem a gminą lub Skarbem Państwa.

Nowelizacja ustawy o scalaniu i wymianie gruntów

Procedura scalania i wymiany dotyczy gruntów leśnych i rolnych ( likwidacja rozbicia gospodarstw rolnych na niewielkie działki o różnych kształtach i rozmiarach, łączenie gruntów należących do danego gospodarstwa przez wymianę dalej leżących działek na grunty sąsiadujące z nim) lub dokonanie zmian w układzie własności w zamiarze poprowadzenia nowych urządzeń melioracji wodnej, dróg lub usprawnienia rzeźby terenu.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami postępowanie scaleniowe może być wszczęte na wniosek rolnika oraz na potrzeby budowy autostrady przez Generalną  Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad.

Posłowie PSL uznali, że powinno być ono też uruchamiane w przypadku realizacji innych inwestycji celu publicznego znacząco ingerujących w rolniczą przestrzeń produkcyjną ( np. szybkie koleje, lotniska).

Nowelizacja rozszerza katalog uczestników scalenia o inwestora, rozumianego jako podmiot realizujący lub zamierzający realizować inwestycję celu publicznego ( może być np.jednostka samorządu terytorialnego).

Zmodyfikowano procedurę wszczynania postępowania scaleniowego z urzędu. Do składania wniosków w tym zakresie uprawniono inwestora lub organ właściwy w zakresie ochrony przyrody. Mają oni ponosić koszty prac scaleniowych i zagospodarowania poscaleniowego.

Odstąpiono ponadto od wyjątków ustawowych wskazujących grunty, które dotychczas nie mogły być objęte procedurą scalenia.Są to m.in. tereny, na których znajdują się zakłady górnicze i przemysłowe, zabytki historyczne, rezerwaty przyrody.

Doprecyzowano też zasady ekwiwalentności. Wskazano, że każdy uczestnik scalenia lub wymiany otrzymuje w zamian za grunty dotychczas posiadane teren o równej wartości szacunkowej. Jeżeli wydzielenie takich gruntów jest technicznie niemożliwe lub gospodarczo uzasadnione za równą wartość szacunkową będzie uważało się również wartość o różnicy nieprzekraczającej 3%.

Na zgodny wniosek zainteresowanych uczestników  postępowania scaleniowego można wydzielić im grunty o innej wartości szacunkowej stosując dopłaty. Przysługują one również, jeżeli inwestor na obszarze scalenia nie posiada gruntów albo je posiada, ale ich wartość jest mniejsza od wartości gruntów niezbędnych na realizację inwestycji celu publicznego.

Nowelizacja wprowadza także zmianę w zakresie wydzielania gruntów z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa na cele miejscowej użyteczności publicznej. Nie będzie już konieczności uzyskiwania zgody na to od zarządzającej gruntami Agencji Nieruchomości Rolnych.

Jeżeli na terenie objętym scaleniem nie ma gruntów Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub gminy obszar na cele miejscowej użyteczności publicznej oraz pod drogi dojazdowe do gruntów rolnych lub leśnych wydzielany będzie z gruntów właścicieli lub użytkowników obszaru scalenia. Mają oni w drodze uchwały wybierać cele miejscowej użyteczności publicznej oraz określać procentową wielkość zmniejszenia wartości należnych im gruntów.

Organem właściwym do przeprowadzenia postępowania scaleniowego i poscaleniowego nadal pozostaje starosta, natomiast organem wyższego szczebla. nadzorującym jego prace będzie wojewoda ( dotychczas to było SKO). 

RTBS Administrator

tutaj

Ustawa deweloperska

Zmiany w sytuacji deweloperów mieszkaniowych i banków finansujących

Zakup mieszkania znajdującego się w fazie realizacji, był dotychczas związany z wysokim ryzykiem dla nabywcy, wynikającym m.in. z możliwości bankructwa firmy deweloperskiej. Zrozumiała jest zatem chęć wprowadzenia zmian w relacjach pomiędzy nabywcami, deweloperami i bankami, które by to ryzyko ograniczały.

Obowiązki informacyjne deweloperów

Wprowadzany przez ustawę prospekt informacyjny ma spełnić rolę standardowej oferty handlowej, która ułatwi porównywanie inwestycji i zwiększy przejrzystość rynku. Prospekt powinien zawierać podstawowe dane dotyczące dewelopera, jego doświadczenia i inwestycji. W przypadku zmian w prospekcie, deweloper powinien doręczyć osobie zainteresowanej informację o zmianie. Niedopełnienie obowiązku sporządzenia prospektu, zatajenie lub podanie w prospekcie nieprawdziwych informacji, podlega karze. Naruszenie pewnych zasad dotyczących sporządzania prospektu uprawnia nabywcę do odstąpienia od umowy deweloperskiej w ciągu 30 dni od jej zawarcia.

Przepisy ustawy deweloperskiej pozostawiają wiele wątpliwości, na przykład:
• na podstawie jakich dokumentów deweloper powinien ustalać informacje dotyczące
otoczenia inwestycyjnego (inwestycji przewidzianych do realizacji w promieniu 1 km),
• komu deweloper powinien dostarczyć prospekt i jego aktualizacje,
• jak często deweloper powinien aktualizować prospekt.

Warto jednak zauważyć, że wzrośnie ryzyko rozwiązywania umów przez klientów na skutek niedotrzymania warunków umowy lub błędów w prospekcie informacyjnym (zwłaszcza w zakresie oceny otoczenia inwestycyjnego). 

Czego może żądać klient dewelopera

deweloper powinien umożliwić zapoznanie się z księgą wieczystą, dokumentem rejestrowym, pozwoleniem na budowę, sprawozdaniem finansowym (a jeżeli deweloper jest spółką celową - jego spółki dominującej) za ostatnie dwa lata oraz projektem architektoniczno-budowlanym.

Umowa deweloperska

Umowa powinna  zawierać szereg elementów określonych w ustawie, wymaga formy aktu notarialnego i stanowi podstawę wpisu roszczenia nabywcy do księgi wieczystej prowadzonej dla nieruchomości.

Finansowanie inwestycji

Ustawa wprowadza obowiązek stosowania rachunku powierniczego, na którym gromadzone będą wszystkie środki wpłacane przez nabywcę na rzecz dewelopera, w związku z konkretną inwestycją.

Wprawdzie ustawodawca pozostawił deweloperom wybór rodzaju rachunku, jednak znaczna część przedstawicieli sektora bankowego skłania się obecnie ku oferowaniu zamkniętych rachunków powierniczych w powiązaniu z kredytowaniem inwestycji.

Mieszkaniowy rachunek powierniczy może być prowadzony jako:

• rachunek zamknięty, z którego wypłata następuje jednorazowo, po przeniesieniu na

nabywcę prawa do lokalu lub domu,

• rachunek otwarty, z którego wypłaty następują wyłącznie w celu realizacji przedsięwzięcia,

zgodnie z jego harmonogramem, po stwierdzeniu przez bank prowadzący rachunek

zakończenia danego etapu.

Wypłata środków z mieszkaniowego rachunku powierniczego dokonana wbrew przepisom ustawy wiąże się z odpowiedzialnością cywilną wobec nabywców oraz odpowiedzialnością karną.

Przepisy dotyczące mieszkaniowego rachunku powierniczego rodzą wątpliwości co do obowiązków banku prowadzącego rachunek, w szczególności:

• jak i kiedy bank kontroluje, czy środki wypłacane z rachunku otwartego deweloper wykorzystuje na realizację inwestycji,

• jakie dokumenty powinien zbadać bank w związku z kontrolą zakończenia danego etapu

inwestycji,

• jakie są zasady wypłaty przez bank środków z rachunku powierniczego, gdy nabywca odstąpi od umowy deweloperskiej, a zasadność takiego odstąpienia jest kwestionowana przez dewelopera,

• jak powinny być liczone maksymalne kwoty przypadające do wypłaty z rachunku otwartego w związku z różnymi terminami i wysokościami wpłat dokonywanych przez poszczególnych nabywców. Jeśli kredyty deweloperskie staną się towarem deficytowym, zwiększy się zapotrzebowanie na uzupełniające lub alternatywne źródła finansowania, którymi mogą być fundusze inwestycyjne lub inwestorzy kapitałowi zainteresowani realizacją przedsięwzięć typu joint-venture.

Upadłość dewelopera

Mimo wszystkich narzędzi weryfikujących jakość projektów deweloperskich, nieuniknione są przypadki upadłości firm deweloperskich. W sytuacji ogłoszenia upadłości, środki zgromadzone na mieszkaniowych rachunkach powierniczych oraz prawo własności lub prawo wieczystego użytkowania nieruchomości, na której realizowana jest inwestycja, będą stanowiły osobną masę upadłości, która posłuży w pierwszej kolejności zaspokojeniu roszczeń nabywców.

Inwestycje rozpoczęte przed wejściem ustawy w życie

Ustawa nie wyjaśnia jednoznacznie kwestii związanych z projektami rozpoczętymi przed

jej wejściem w życie (29 kwietnia 2012r.). Deweloper nie ma obowiązku prowadzenia mieszkaniowego rachunku powierniczego dla projektów, których sprzedaż rozpoczęto (tj. podano do publicznej wiadomości ofertę lokali lub domów) przed wejściem ustawy w życie, ale jest zobowiązany do sporządzenia prospektu informacyjnego dla tych inwestycji.

Przepisy ustawy nie precyzują na przykład, czy:

• w związku z jej wejściem w życie, należy zmieniać wcześniej zawarte umowy deweloperskie,

• podanie do publicznej wiadomości, przed wejściem ustawy w życie, informacji o rozpoczęciu

procesu oferowania lokali lub domów, dla których nie uzyskano pozwolenia na budowę, zwalnia dewelopera z obowiązku prowadzenia mieszkaniowego rachunku powierniczego.

W przypadku upadłości dewelopera, zgromadzenie nabywców podejmuje decyzje co do:

• zaspokojenia roszczeń ze środków zgromadzonych na mieszkaniowym rachunku powierniczym,

• kontynuacji budowy i wysokości dopłat koniecznych do jej zakończenia albo

• zawarcia układu.

Wiele aspektów upadłości deweloperskiej nie jest jednak jednoznacznie uregulowanych, np.:

• czy hipoteka ustanowiona na rzecz banku ma pierwszeństwo zaspokojenia w stosunku do wierzytelności nabywców,

• jakie są uprawnienia pozostałych wierzycieli,

• jakie są zasady kontroli uchwał podejmowanych przez zgromadzenie nabywców,

• co się stanie, gdy zgromadzenie nabywców podejmie uchwałę o kontynuacji inwestycji, ale w praktyce nie można jej zakończyć.

Odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi za wady fizyczne budynku

W niniejszym poście zaprezentowany zostanie jeden z możliwych do przyjęcia poglądów dotyczących sposobu, w jaki kształtuje się odpowiedzialność sprzedawcy nieruchomości z tytułu rękojmi za wady fizyczne budynków lub ich części. Dotyczy to głównie umowy sprzedaży nieruchomości.

Tematyka ta wydaje się szczególnie istotna z punktu widzenia przedsiębiorcy zajmującego się obrotem zabudowanymi nieruchomościami gruntownymi, nieruchomościami budynkowymi oraz nieruchomościami lokalowymi. Ujawnienie się wad fizycznych oraz skorzystanie przez kupującego z uprawnień z tytułu rękojmi nakłada na przedsiębiorcę określone koszty, które powinien on uwzględnić przy planowaniu inwestycji i obliczaniu przyszłego zysku.

W celu właściwej interpretacji norm prawnych oraz charakteru prawnego odpowiedzialności z tytułu rękojmi konieczne jest omówienie ratio legis tej instytucji. Charakter prawny umowy sprzedaży polega na ekwiwalentności świadczeń stron umowy. Gdy wbrew wiedzy kupującego rzecz jest wadliwa, zapewne wpłynęłoby to na wartość zaoferowanej przez niego ceny lub też zaważyło na tym, że kupujący nie podjąłby decyzji o zawarciu umowy. Ratio legis stanowi zatem możliwość przywrócenia ekwiwalentności świadczeń albo wyeliminowanie stosunku prawnego.

Przepis art. 556 par. 1 k.c. oparty jest na zasadzie odpowiedzialności absolutnej sprzedawcy. Ustawodawca nie stworzył definicji legalnej budynku na potrzeby kodeksu cywilnego. W prawie budowlanym w art. 3 pkt. 2 ( ustawa z 7 lipca 1994 ) oznacza, że jest to obiekt budowlany trwale związany z gruntem, wydzielony przy pomocy przegród budowlanych i posiadający fundamenty oraz dach.  Czy zatem szczególnym terminem dochodzenia uprawnień z tytułu rękojmi za wady fizyczne jest budynek w rozumieniu prawa budowlanego ?

Opowiedzenie się za takim rozwiązaniem może być uznane za logiczną konsekwencję. Jednakże taka interpretacja może godzić w ratio legis omawianego przepisu. Dlatego jest drugi pogląd oparty na wykładni funkcjonalnej, który prowadzi do wniosku, że budynkiem w rozumieniu omawianego przepisu jest każdy obiekt budowlany o złożonej konstrukcji i istotnym znaczeniu gospodarczym.  Przeciwnicy tego poglądu wywodzą swoje poglądy z reguły wykładni językowej zakazującej stosowania wykładni rozszerzającej w stosunku do wyjątków. Pamiętać należy, że reguły te nie mają charakteru absolutnego.

Czym jest wada fizyczna budynku ?

a) cecha rzeczy sprzedanej, która powoduje zmniejszanie wartości rzeczy lub jej użyteczności ze względu na celu oznaczony w umowie, wynikający z okoliczności lub z przeznaczenia rzeczy
b) brak właściwości rzeczy, o których istnieniu sprzedawca zapewnił
c) wydanie rzeczy w stanie niezupełnym

Trzyletnim terminem wygaśnięcia uprawnień z rękojmi powinno się obejmować te elementy złożonej konstrukcji budynku, które są związane z jego funkcją w taki sposób, że bez nich spełnienie tej funkcji jest niemożliwe lub utrudnione. Należy brać pod uwagę cechy badanego elementu, jak jego przeciętny okres trwałości i stopień połączenia z budynkiem. Tak rozumianymi wadami jest np. niewykonanie wszystkich elementów lub wykonanie niektórych z materiałów niższej jakości bądź materiałów zamiennych, innych niż wynika to z przedstawionego projektu. Wadą budynku są również wszelkie elementy zmniejszające użyteczność techniczną tj. wady fundamentów, ścian nośnych, dachu oraz schodów służących do komunikacji. Zmniejszenie użyteczności technicznej polega na obniżeniu standardów bezpieczeństwa wynikających z przepisów, projektu, określonych w umowie sprzedaży lub wynikających z różnicy między faktycznym wykonaniem a zapewnieniami sprzedawcy.

Ponadto za wadę mogą być uznane zmniejszenia użyteczności np. osiadanie budynków, mniejsza użyteczność funkcjonalna stanowiących współwłasność schodów, niedostarczenie wymaganej dokumentacji budowy lub dokumentacji budynku pozostającej dla inwestora.

Powstanie uprawnień 

Z pewnością momentu powstania uprawnień nie określa art. 568 k.c. który wskazuje jedynie termin wygaśnięcia tych uprawnień.

Termin biegnięcia uprawnień rozpoczyna swój bieg od dnia wydania rzeczy, jednak nie wcześniej niż od dnia zawarcia definitywnej umowy sprzedaży.

Uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne:
W razie wystąpienia wady budynku lub jego części kupujący może:
a) odstąpić od umowy
b) żądać obniżenia ceny
c) żądać usunięcia wady, wyznaczając sprzedawcy odpowiedni termin  z zagrożeniem, że po jego bezskutecznym upływie od umowy odstąpi. Uprawnienie to przysługuje jednie wtedy, gdy sprzedawca może być uznawany za wytwórcę rzeczy.

Odstąpienie od umowy jest prawem kształtującym. Złożenie oświadczenia skutkuje koniecznością wzajemnego zwrotu świadczeń umowy oraz złożeniem oświadczenia w formie aktu notarialnego. Jak każde prawo podmiotowe jest ograniczone normami w art. 5 k.c.

Roszczenie obniżenia ceny

Roszczenie zostaje wyłączone, jeżeli zachodzi trudność w wykazaniu przez kupującego wpływu wady na obniżenie ceny.

Podmioty uprawnione do dochodzenia
Kupujący. Nie jest wspólnota mieszkaniowa. Możliwość przeniesienia uprawnień do żądania naprawy rzeczy lub obniżenia ceny trudno jest kwestionować.

Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu

W umowie ze spółdzielnią w zamian za wkład budowlany oraz uiszczanie opłat określonych w ustawie i w statucie spółdzielni, spółdzielnia oddaje lokal. Umowa ta powinna być zawarta na piśmie. Aktualnie nie ma podstawy prawnej do tworzenia nowych spółdzielczych własnościowych praw do lokalu. Natomiast prawa istniejące są nadal w obrocie.

Obecne przepisy o spółdzielniach mieszkaniowych przewidują jedynie lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego oraz prawo odrębnej własności lokalu.

Ograniczone prawa rzeczowe

Są to prawa, które pozwalają do korzystania w ograniczonym zakresie do cudzej rzeczy.

Jaka jest różnica między prawami rzeczowymi a prawami obligacyjnymi ?

Prawa rzeczowe należą do kategorii praw bezwzględnych w przeciwieństwie do praw obligacyjnych które są prawami względnymi. Różnica między tymi kategoriami praw polega na tym, że o ile prawa obligacyjne są skuteczne tylko między stronami danego stosunku prawnego, a więc względem określonych osób, o tyle prawa rzeczowe wywierają w zasadzie skutek względem wszystkich podmiotów podlegających danemu prawodawstwu. Z praw obligacyjnych wynikają uprawnienia i obowiązki między stronami, z praw rzeczowych natomiast obowiązek powszechny nieczynienia czegokolwiek, co by godziło w ich treść.

Części składowe, przynależności i pożytki

Częścią składową rzeczy ruchomej i nieruchomej jest wszystko to, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmian przedmiotu odłączonego.

Sposób połączenia kilku samodzielnych rzeczy decyduje o ich prawnej odrębności i powstaniu jednej rzeczy. Prawnym wyrazem takiego połączenia jest przepis art. 47 par. 1 k.c. zgodnie z którym części składowe nie mogą być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych.

Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do części składowych gruntu należą w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane, jak również drzewa i inne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania.

Przynależności tym różnią się od części składowych, że są to samoistne rzeczy ruchome, które pozostają w związku z inną rzeczą ruchomą albo nieruchomą nazywaną rzeczą główną.

Jako przykład niekoniecznie dobrze rozumianego pojęcia przynależności może z kolei posłużyć zdefiniowane w art. 2 ust. 4 ustawy o własności lokal pojęcie pomieszczeń przynależnych do lokalu.

Do lokalu mogą przynależeć jako jego części składowe, pomieszczenia, choćby nawet do niego bezpośrednio nie przylegały lub były położone poza budynkiem, w którym wyodrębniono dany lokal, a w szczególności:
- piwnica
- strych
- komórka
- garaż
zwane dalej pomieszczeniami przynależnymi.

Tzn. pomieszczenia przynależne w znaczeniu określonym w ustawie o własności lokali są częścią składową, a nie przynależnością lokalu

Rzeczy mogą przynosić dochody nazywane pożytkami. Polski system prawny rozróżnia trzy rodzaje pożytków:
1) pożytki naturalne rzeczy tj. płody i inne odłączone od rzeczy części składowe, jakie według zasad prawidłowej gospodarki stanowią normalny dochód z rzeczy

2) pożytki cywilne rzeczy tj. dochody, jakie rzecz przynosi na podstawie stosunku prawnego ( w postaci pieniężnej lub niepieniężnej np. z najmu lub dzierżawy)

3) pożytki prawa tj. dochody, które prawo to przynosi zgodnie ze swym społeczno-gospodarczym przeznaczeniem, mogą mieć charakter zarówno pożytków naturalnych, jak i pożytków cywilnych ( np. odsetki od wierzytelności )

Rodzaje nieruchomości

Prawo pozwala na wyodrębnienie trzech rodzajów nieruchomości:

- nieruchomość gruntową

- nieruchomość budynkową

- nieruchomość lokalową

Mienie państwowe

Zgodnie z art. 44 ( 1) k.c. została wyodrębniona odrębna kategoria mienia państwowego, którego podmiotem są państwowe jednostki organizacyjne, którym szczególne przepisy przyznają osobowość prawną ( państwowe osoby prawne) oraz Skarb Państwa w stosunku do mienia nieprzysługującego państwowym osobom prawnym.

Skarb Państwa jest formą prawną w której Państwo realizuje swoje zadania o podwójnym charakterze. Jako podmiot ( osoba prawna ) w stosunkach cywilnoprawnych ( w zakresie dominium ) wykonuje za pośrednictwem państwowych jednostek organizacyjnych  niebędących osobami prawnymi ( staciones fisci - art. 33 (1) k.c.) swoje zadania pozbawione charakteru publicznoprawnego ( władczego-imperium) w zakresie zarządzania mieniem, na zasadzie równorzędności z innymi podmiotami prawa, którym ustawa przyznaje zdolność prawną- a w wypadkach określonych w ustawie - powierza wykonanie uprawnień agencjom rządowym mającym osobowość prawną i prowadzącym samodzielną, określoną ustawowo działalność finansową oraz gospodarczą i zarządzającym wyodrębnionym i powierzonym im mieniem. Szczególny charakter Skarbu Państwa w zakresie zarządu mieniem przejawia się tym, że poza dziedziną stosunków cywilnoprawnych Skarb Państwa działa metodami władczymi, wykonując w stosunkach publicznoprawnych swoje zadania na podstawie przysługującego mu imperium ( Bieniek, Rudnicki 2007 171-172)

Jeszcze inną wyodrębnioną kategorię mienia stanowi mienie jednostek samorządu terytorialnego, wśród którego można wyróżnić:
- mienie komunalne
- mienie powiatu
- mienie województwa

Zgodnie z art. 43 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym mieniem komunalnym są własność i inne prawa majątkowe należące do poszczególnych gmin i ich związków oraz mienie innych gminnych osób prawnych.

Z kolei zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym mieniem powiatu jest  własność i inne prawa majątkowe nabyte przez powiat lub inne powiatowe osoby prawne.

Natomiast według art. 47 ust. 1 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa mieniem wojewódzkim są własność i inne prawa majątkowe nabyte przez województwo lub inne wojewódzkie osoby prawne.

Czasopisma branżowe

- znaczenie posiadania w ustawie o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu  ścieków, Samorz. Teryt. 12/2012
- początek biegu terminu wypowiedzenia umów najmu, dzierżawy i użyczenia na podstawie art. 46 ust.3 ustawy o gospodarce nieruchomościami Samorz. Teryt. 12/2012

Ustawa o dodatkach mieszkaniowych

Jak nie płacić czynszu, korzystając z dodatków mieszkaniowych ?



Uzyskanie zasiłku mieszkaniowego zmniejszy wydatki ponoszone na utrzymanie lokalu. Przyznawany jest na sześć miesięcy, ale pieniędzy nie otrzymuje najemca, bo wypłacany jest zarządcy domu lub osobie zbierającej czynsz




Aby otrzymać dodatek mieszkaniowy, najemca powinien złożyć wniosek oraz deklarację o dochodach swojego gospodarstwa domowego za okres trzech miesięcy kalendarzowych oraz inne niezbędne dokumenty. Na przykład zaświadczenie o prawie do dodatkowej powierzchni z powodu stanu zdrowia, a właściciel domu jednorodzinnego dołącza dokumenty albo oświadczenie o wielkości powierzchni użytkowej. Powinien przy tym wskazać, ile wynosi łączna powierzchnia pokoi i kuchni oraz poinformować o wyposażeniu technicznym domu.

Prawo geodezyjne i kartograficzne

Ustawa reguluje sprawy dotyczące:

1) geodezji i kartografii;

2) krajowego systemu informacji o terenie;

3) ewidencji gruntów i budynków;

4) inwentaryzacji i ewidencji sieci uzbrojenia terenu;

5) rozgraniczania nieruchomości;

6) państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego;

7) uprawnień do wykonywania prac geodezyjnych i kartograficznych;

8) numeracji porządkowej nieruchomości w miejscowościach.

ewidencji gruntów i budynków (katastrze nieruchomości) – rozumie się

przez to jednolity dla kraju, systematycznie aktualizowany zbiór informacji

o gruntach, budynkach i lokalach, ich właścicielach oraz o innych osobach

fizycznych lub prawnych władających tymi gruntami, budynkami i lokalami;

sieci uzbrojenia terenu – rozumie się przez to wszelkiego rodzaju nadziemne, naziemne i podziemne przewody i urządzenia: wodociągowe, kanalizacyjne, gazowe, cieplne, telekomunikacyjne, elektroenergetyczne i inne, z

wyłączeniem urządzeń melioracji szczegółowych, a także podziemne budowle, jak: tunele, przejścia, parkingi, zbiorniki itp.;

gleboznawczej klasyfikacji gruntów – rozumie się przez to podział gleb na klasy bonitacyjne ze względu na ich jakość produkcyjną, ustaloną na podstawie cech genetycznych gleb

Ewidencja gruntów i budynków obejmuje informacje dotyczące:

1) gruntów – ich położenia, granic, powierzchni, rodzajów użytków gruntowych

oraz ich klas gleboznawczych, oznaczenia ksiąg wieczystych lub zbiorów dokumentów, jeżeli zostały założone dla nieruchomości, w skład

której wchodzą grunty;

2) budynków – ich położenia, przeznaczenia, funkcji użytkowych i ogólnych

danych technicznych;

3) lokali – ich położenia, funkcji użytkowych oraz powierzchni użytkowej.

2. W ewidencji gruntów i budynków wykazuje się także:

1) właściciela, a w odniesieniu do gruntów państwowych i samorządowych –

inne osoby fizyczne lub prawne, w których władaniu znajdują się grunty i

budynki lub ich części;

2) miejsce zamieszkania lub siedzibę osób wymienionych w pkt 1;

3) informacje o wpisaniu do rejestru zabytków;

4) wartość nieruchomości.

Art. 24.

1. Informacje, o których mowa w art. 20 ust. 1, zawiera operat ewidencyjny, który

składa się z:

1) bazy danych, o której mowa w art. 4 ust. 1a pkt 2, prowadzonej za pomocą

systemu teleinformatycznego zapewniającego w szczególności:

a) odpowiednio zabezpieczone przechowywanie danych i ich aktualizację,

b) udostępnianie oraz wspólne korzystanie z danych na zasadach określonych

w przepisach o infrastrukturze informacji przestrzennej,

c) wizualizację danych w formie rejestrów, kartotek i wykazów oraz mapy

ewidencyjnej, a także udostępnianie zainteresowanym wypisów z tych

rejestrów, kartotek i wykazów oraz wyrysów z mapy ewidencyjnej;

2) zbioru dokumentów uzasadniających wpisy do bazy danych.

2. Informacje zawarte w operacie ewidencyjnym są jawne.

3. Starosta udostępnia informacje zawarte w operacie ewidencyjnym w formie:

1) wypisów z rejestrów, kartotek i wykazów tego operatu;

2) wyrysów z mapy ewidencyjnej;

3) kopii dokumentów uzasadniających wpisy do bazy danych operatu ewidencyjnego;

4) plików komputerowych sformatowanych zgodnie z obowiązującym standardem wymiany danych ewidencyjnych;

5) usług, o których mowa w art. 9 ustawy z dnia 4 marca 2010 r.

o infrastrukturze informacji przestrzennej.

4. Każdy, z zastrzeżeniem ust. 5, może żądać udostępnienia informacji zawartych w

operacie ewidencyjnym.

5. Starosta udostępnia dane ewidencji gruntów i budynków zawierające dane osobowe

podmiotów, o których mowa w art. 20 ust. 2 pkt 1 i art. 51, oraz wydaje

wypisy z operatu ewidencyjnego, zawierające takie dane osobowe, na żądanie:

1) właścicieli oraz osób i jednostek organizacyjnych władających gruntami,

budynkami lub lokalami, których dotyczy udostępniany zbiór danych lub

wypis;

2) organów administracji publicznej albo podmiotów niebędących organami

administracji publicznej, realizujących, na skutek powierzenia lub zlecenia

przez organ administracji publicznej, zadania publiczne związane z gruntami,

budynkami lub lokalami, których dotyczy udostępniany zbiór danych

lub wypis;

3) innych podmiotów niż wymienione w pkt 1 i 2, które mają interes prawny  tym zakresie.

Inwentaryzacja i ewidencja sieci uzbrojenia terenu

Rozgraniczanie nieruchomości

Art. 29.

1. Rozgraniczenie nieruchomości ma na celu ustalenie przebiegu ich granic przez

określenie położenia punktów i linii granicznych, utrwalenie tych punktów znakami

granicznymi na gruncie oraz sporządzenie odpowiednich dokumentów.

2. Rozgraniczeniu podlegają, w miarę potrzeby, wszystkie albo niektóre granice

określonej nieruchomości z przyległymi nieruchomościami lub innymi gruntami.

3. Rozgraniczenia nieruchomości dokonują wójtowie (burmistrzowie, prezydenci

miast) oraz, w wypadkach określonych w ustawie, sądy.

Art. 30.

1. Wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miast) przeprowadzają rozgraniczenie nieruchomości

z urzędu lub na wniosek strony.

2. Postępowanie o rozgraniczenie nieruchomości przeprowadza się z urzędu przy

scaleniu gruntów, a także jeżeli jest brak wniosku strony, a potrzeby gospodarki

narodowej lub interes społeczny uzasadniają przeprowadzenie rozgraniczenia.

3. Postanowienie o wszczęciu postępowania w sprawie scalenia gruntów zastępuje

postanowienie o wszczęciu postępowania o rozgraniczenie nieruchomości.

4. Na postanowienie o wszczęciu postępowania o rozgraniczenie nieruchomości

nie służy zażalenie.

Państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny

Art. 40.

1. Państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny służy gospodarce narodowej,

obronności państwa, nauce, kulturze, ochronie przyrody i potrzebom obywateli.

Instrukcja kancelaryjna

Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2011 r. w sprawie instrukcji kancelaryjnej, jednolitych rzeczowych wykazów akt oraz instrukcji w sprawie organizacji i zakresu działania archiwów zakładowych.

Na podstawie art. 6 ust. 2b ustawy z dnia 14 lipca

1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach

(Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 673, z późn. zm.1))

zarządza się, co następuje:

§ 1. 1. Rozporządzenie określa:

1) instrukcję kancelaryjną,

2) sposób klasyfikowania i kwalifikowania dokumentacji

w formie jednolitych rzeczowych wykazów

akt,

3) instrukcję w sprawie organizacji i zakresu działania

archiwów zakładowych, zwaną dalej „instrukcją

archiwalną”,

dla organów gminy i związków międzygminnych, organów

powiatu, organów samorządu województwa

i organów zespolonej administracji rządowej w województwie,

a także urzędów obsługujących te organy,

zwanych dalej „podmiotami”.


Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kierowniku

podmiotu, należy przez to rozumieć, odpowiednio,

wójta (burmistrza, prezydenta miasta), przewodniczącego

zarządu związku międzygminnego, starostę,

marszałka województwa, wojewodę oraz pozostałe

organy zespolonej administracji rządowej w województwie,

jeżeli te organy nie są obsługiwane przez

urząd wojewódzki.


akta sprawy — dokumentację, w szczególności

tekstową, fotograficzną, rysunkową, dźwiękową,

filmową, multimedialną, zawierającą informacje

potrzebne przy rozpatrywaniu danej sprawy oraz

odzwierciedlającą przebieg jej załatwiania i rozstrzygania;



odwzorowanie cyfrowe — dokument elektroniczny

będący kopią elektroniczną dowolnej treści zapisanej

w postaci innej niż elektroniczna, umożliwiający

zapoznanie się z tą treścią i jej zrozumienie,

bez konieczności bezpośredniego dostępu do

pierwowzoru;

system EZD — system teleinformatyczny do elektronicznego

zarządzania dokumentacją umożliwiający

wykonywanie w nim czynności kancelaryjnych,

dokumentowanie przebiegu załatwiania

spraw oraz gromadzenie i tworzenie dokumentów

elektronicznych;


3. Znak sprawy zawiera następujące elementy:

1) oznaczenie komórki organizacyjnej;

2) symbol klasyfikacyjny z wykazu akt;

3) kolejny numer sprawy, wynikający ze spisu spraw;

4) cztery cyfry roku kalendarzowego, w którym sprawa się rozpoczęła.

4. Poszczególne elementy znaku sprawy umieszcza się w kolejności, o której mowa w ust. 3, i oddziela kropką

w następujący sposób: ABC.123.77.2011, gdzie:

1) ABC to oznaczenie komórki organizacyjnej;

2) 123 to symbol klasyfikacyjny z wykazu akt;

3) 77 to liczba określająca siedemdziesiątą siódmą sprawę rozpoczętą w 2011 r. w komórce organizacyjnej

oznaczonej ABC, w ramach symbolu klasyfikacyjnego 123;

4) 2011 to oznaczenie roku, w którym sprawa się rozpoczęła.

Klasyfikacja gruntów ornych

Charakterystykę i podział gleb ułatwia systematyka, która wprowadza klasyfikację z uwzględnieniem przyczyn powstawania i podobieństw określonych jednostek glebowych. Systematyka czy klasyfikacja gleb powinna uwypuklać genezę ich powstawania, a poza tym zawierać ocenę przydatności i wartości użytkowej gleby. Przyjęta klasyfikacja powinna wykazać również kierunki rozwoju gleb w czasie.

Można wyróżnić klasyfikację ekonomiczną (opartą na określeniu dochodu z gleby), techniczną, czyli stosowaną (określającą przydatność gleby: rolniczą, leśną itp.) oraz przyrodniczą (opartą na warunkach powstawania i uwzględniającą naturalne cechy gleby).

Spis treści   [ukryj]  1 Pojęcie gleby 2 Kompleksy przydatności rolniczej gleb 3 Kompleksy glebowo-rolnicze gruntów ornych 4 Użytkowanie i bonitacja gleb w Polsce 5 Bonitacyjna klasyfikacja gleb gruntów ornych. 5.1 Klasa I – gleby orne najlepsze 5.2 Klasa II – gleby orne bardzo dobre 5.3 Klasa III a – gleby orne dobre 5.4 Klasa III b – gleby orne średnio dobre 5.5 Klasa IV a – gleby orne średniej jakości, lepsze 5.6 Klasa IV b – gleby orne średniej jakości, gorsze 5.7 Klasa V – gleby orne słabe 5.8 Klasa VI – gleby orne najsłabsze 5.9 Klasa VI Rz – gleby pod zalesienia 6 Zanieczyszczenie gleb gruntów ornych 6.1 Zanieczyszczenie pierwiastkami chemicznymi 6.2 Niewłaściwa mechanizacja rolnictwa 6.3 Wadliwa chemizacja gleby 6.4 Zanieczyszczenia przemysłowe gleb 7 Podstawy organizacyjno-prawne wykonywania klasyfikacji gruntów ornych 8 Podstawy prawne ochrony gruntów rolnych i leśnych 9 Bibliografia

Pojęcie gleby[edytuj]

 Osobny artykuł: Gleba.

Gleba jest naturalnym tworem wierzchniej warstwy skorupy ziemskiej, powstałym ze zwietrzeliny skalnej w wyniku oddziaływania na nią zmieniających się w czasie zespołów organizmów żywych i czynników klimatycznych w określonych warunkach rzeźby terenu. Na obszarach zasiedlonych przez człowieka ważnym czynnikiem modyfikującym kształtowanie się gleb był i jest wpływ działalności ludzkiej: pasterskiej, rolniczej, urbanizacyjnej, przemysłowej i innej.

Gleba jest układem trójfazowym, złożonym z fazy stałej, płynnej i gazowej. Jest ona ożywionym tworem przyrody, który ma zdolność produkcji biomasy i w którym zachodzą ciągłe procesy rozkładu i syntezy zarówno związków mineralnych, jak i organicznych oraz ich przemieszczanie i kumulacja. Gleba jest integralnym składnikiem wszystkich ekosystemów lądowych i niektórych wodnych, podlegających stałej ewolucji.

W procesie rozwoju następuje zróżnicowanie gleby na określone poziomy genetyczne. Rodzaj, układ i właściwości poziomów genetycznych są wynikiem minionych i współczesnych procesów glebotwórczych przebiegających w określonych warunkach środowiska geograficznego. Zespół poziomów genetycznych tworzą daną glebę. Morfologia i właściwości poziomów genetycznych stanowią jedną z podstawowych kryteriów podziału gleb. Gleba jest podstawowym elementem gospodarstwa wiejskiego.

Kompleksy przydatności rolniczej gleb[edytuj]

Kompleksami przydatności rolniczej gleb albo kompleksami glebowo-rolniczymi nazywamy zespół różnych jednostek taksonomicznych gleb, które wykazują zbliżone właściwości rolnicze i mogą być podobnie użytkowane. Kompleksy glebowo-rolnicze stanowią zatem zbiorcze typy siedliskowe rolniczej przestrzeni produkcyjnej, z którymi powiązane są odpowiednie rośliny uprawne. Przy kwalifikowaniu gleb do odpowiednich kompleksów bierze się pod uwagę następujące kryteria:

• charakter i właściwości samej gleby (typ, podtyp, rodzaj, gatunek, właściwości fizyczne, fizykochemiczne i chemiczne, stopień kultury),
• warunki klimatyczne gleby,
• sytuację geomorfologiczną gleby (położenie w rzeźbie terenu),
• układ stosunków wilgotnościowych,
• przydatność lub nieprzydatność gleb pod użytki rolne.

Kompleksy glebowo-rolnicze gruntów ornych[edytuj]

 Osobny artykuł: Kompleksy przydatności rolniczej gleb.

Nazwy kompleksów gleb ornych pochodzą od nazw gatunków zbóż – pszenicy i żyta w odniesieniu do gleb terenów równinnych oraz dodatkowo owsa – w odniesieniu do gleb terenów górskich. W naszych bowiem warunkach glebowo-klimatycznych zboża są najlepszymi roślinami wskaźnikowymi, między innymi ze względu na dobre wykorzystanie wody pozimowej zawartej w glebie oraz wierność plonów. Ponadto rośliny zajmują u nas w strukturze zasiewów 50-60% powierzchni gleb ornych. W obrębie gleb ornych wyróżniamy następujące kompleksy przydatności rolniczej:

1. kompleks pszenny bardzo dobry
2. kompleks pszenny dobry
3. kompleks pszenny wadliwy
4. kompleks żytni bardzo dobry (pszenno-żytni)
5. kompleks żytni dobry
6. kompleks żytni słaby
7. kompleks żytni bardzo słaby (żytnio-łubinowy)
8. kompleks zbożowo-pastewny mocny
9. kompleks zbożowo-pastewny słaby
10. kompleks pszenny górski
11. kompleks zbożowy górski
12. kompleks owsiano-ziemniaczany górski
13. kompleks owsiano-pastewny górski
14. gleby orne przydatne pod użytki zielone

Ponadto wydziela się także nieużytki rolnicze – N i grunty pod zabudowaniami – Tz.

Kompleksy od 1-9 obejmują gleby orne terenów nizinnych i wyżynnych. Można je także spotkać w niższych częściach terenów górskich, głównie na obszarach przedgórzy i pogórzy oraz w dolinach rzecznych i w niektórych kotlinach śródgórskich.

W terenach typowo górskich wyróżnia się kompleksy 10-13, zwane kompleksami gleb górskich. Kryteria wydzielania tych kompleksów są takie same, jak kryteria wydzielania kompleksów gleb terenów nizinnych, ale zmienia się hierarchia ważności poszczególnych kryteriów. Każdy z wymienionych wyżej kompleksów przydatności rolniczej gleb ma odpowiedni dobór roślin, których udawanie się uwarunkowane jest właściwościami przyrodniczymi gleb, a celowość uprawy względami ekonomicznymi.

Użytkowanie i bonitacja gleb w Polsce[edytuj]

Sposób trwałego użytkowania gleb wywiera zasadnicze piętno nie tylko na morfologii profilów glebowych, ale również na ich właściwościach fizycznych, chemicznych i biologicznych oraz wartości użytkowej. Dlatego obok systematyki przyrodniczej konieczne jest wyróżnienie kategorii użytkowych gleb, różniących się swoistymi właściwościami, tendencją rozwojową i dynamizmem zachodzących w nich procesów, oraz odrębne ich traktowanie. Na terenie Polski do najważniejszych kategorii gleb należy zaliczyć: gleby orne (uprawne), gleby darniowe (pod trwałymi użytkami łąkowo-pastwiskowymi) i gleby leśne.

Specyficzną kategorią gleb są grunty pod wodami.

Gleby orne pozostają pod przemożnym działaniem człowieka, który wywiera najistotniejszy wpływ glebotwórczy. Stosowane przez niego zabiegi agrotechniczne, agrochemiczne i melioracyjne powodują zasadnicze zmiany we właściwościach poszczególnych jednostek taksonomicznych gleb. Dzięki uprawie i nawożeniu procesy glebowe, zwłaszcza rozkład substancji mineralnej i organicznej, przebiegają intensywniej w glebie ornej, toteż gleby te odznaczają się dużym dynamizmem. W miarę podnoszenia się kultury rolnej dynamizm gleby wzmaga się w zależności od stosowanych zabiegów. Zwiększenie wilgotności gleby w okresie wegetacyjnym przez nawodnienie lub zraszanie podnosi dynamizm gleby ornej. Uprawa przeobraża glebę, powodując zmiany warunków bioekologicznych, przeto ewolucja gleby uprawnej zależna jest przede wszystkim od woli człowieka i jego świadomego działania.

Bonitacyjna klasyfikacja gleb gruntów ornych.[edytuj]

 Osobny artykuł: Bonitacja (gleboznawstwo).

Gleboznawczą klasyfikacją gruntów w Polsce objęte są grunty rolne, w tym grunty orne, a także grunty leśne.

Bonitacja gleb gruntów ornych opiera się przede wszystkim na terenowych badaniach odkrywek glebowych, ze szczególnym uwzględnieniem takich cech morfologicznych i właściwości gleby, jak jej położenie, budowa profilu (gibkość gleby i poziomu próchniczego), barwa, struktura, skład granulometryczny poszczególnych poziomów, przepuszczalność, stosunki wodne, odczyn, zawartość trójtlenku wapnia i inne. Uzupełniającymi czynnikami bonitacji są właściwości fizjograficzne otoczenia profilu glebowego i warunki uprawy. W obrębie gruntów ornych wydziela się 9 klas bonitacyjnych, oznaczonych symbolami: I, II, III a, III b, IV a, IV b, V, VI i VI Rz.

Klasa I – gleby orne najlepsze[edytuj]

Gleby te występują zawsze w dobrych warunkach fizjograficznych, to jest na równinach lub na bardzo małych pochyłościach. Są zasobne we wszystkie składniki pokarmowe roślin, mają dobrą naturalną strukturę, nawet na znacznej głębokości, są łatwe do uprawy, ciepłe czynne, przepuszczalne i przewiewne, ale przy tym dostatecznie wilgotne. W dobrze wykształconym i głębokim poziomie akumulacyjnym zawierają słodką próchnicę, nie wykazują większego zakwaszenia, mają dobre stosunki wodno-powietrzne, i nie wymagają melioracji. Można na nich osiągać bez większych nakładów wysokie plony najszlachetniejszych i głęboko korzeniących się roślin uprawnych. Udają się na nich wszystkie rośliny uprawne, a przede wszystkim buraki cukrowe, pszenica, lucerna, rzepak, koniczyna czerwona i warzywa. Do klasy tej zalicza się gleby orne: najlepsze czarnoziemy, mady pyłowe, mady próchniczne, niektóre czarne ziemie, rędziny i gleby brunatne wytworzone z lessów.

Klasa II – gleby orne bardzo dobre[edytuj]

Gleby zaliczane do tej klasy są zbliżone do gleb klasy I, ale występują w nieco gorszych, choć jeszcze dobrych warunkach rzeźby terenu. Mają gorsze stosunki wodne, są mniej przepuszczalne, mniej przewiewne i nieraz trochę trudniejsze do uprawy, są zmeliorowane lub nie wymagają melioracji. W zasadzie udają się na nich te same rośliny uprawne co na glebach klasy I, ale przy średniej kulturze rolnej plony są niższe. Gleby te wchodzą w skład kompleksów pszennego bardzo dobrego lub pszennego dobrego. Nadają się pod płodozmiany specjalne dla najbardziej wymagających roślin uprawnych, a również bardzo dobrze pod sady. Do klasy tej zalicza się gleby takich rodzajów jak klasa I, a także niektóre gleby płowe i brunatne.

Klasa III a – gleby orne dobre[edytuj]

Zalicza się tu gleby mające już wyraźnie gorsze właściwości fizyczne i chemiczne lub występujące w gorszych warunkach fizjograficznych od gleb klasy I i II. Odnosi się to przede wszystkim do stosunków wodnych. Dlatego wybór roślin, które mogą być uprawiane, jest mniejszy. Wysokość plonów waha się w szerokich granicach w zależności od stopnia kultury, umiejętności uprawy i nawożenia, a także w pewnym stopniu od warunków atmosferycznych. Niektóre z gleb zaliczanych do tej klasy mogą być także trudniejsze do uprawy. Większość gleb wykazuje już pewne oznaki procesu degradacji, a w przypadku gleb bielicowych lub płowych poziom próchniczy w stanie świeżym jest najczęściej barwy szarej lub jasnoszarej. Gleb tych nie można jednak nazwać glebami wadliwymi, gdyż ujemne cechy występują w nieznacznym stopniu. Są to gleby zmeliorowane lub niewymagające melioracji. Na lżejszych odmianach tych gleb osiąga się wysokie plony żyta, jęczmienia, owsa i ziemniaków, a w warunkach wysokiej kultury oraz na glebach cięższych – drobne plony buraków cukrowych, pszenicy, warzyw i koniczyny czerwonej. Gleby tej klasy przeważnie można zaliczyć do kompleksu gleb pszennych dobrych, a w niektórych przypadkach będą to najlepsze gleby kompleksu żytniego bardzo dobrego. Nadają się one również pod sady. Do klasy III a zalicza się gleby brunatne i płowe, zdegradowane czarnoziemy, mady piaszczyste, niektóre rędziny, niewymagające melioracji (lub zmeliorowane) gleby torfowo-murszowe i torfowe.

Klasa III b – gleby orne średnio dobre[edytuj]

Zasadniczo są to gleby zbliżone właściwościami do gleb klasy III a, ale w większym stopniu zaznaczają się ich gorsze właściwości fizyczne i chemiczne lub gorsze warunki fizjograficzne. Poziom wód gruntowych ulega jeszcze większym wahaniom, a plony uzależnione są od warunków atmosferycznych, niektóre z nich bywają okresowo za suche, inne mogą być okresowo za mokre. Gleby te mogą być narażone na erozję. Oznaki procesu degradacji, jeśli występują, to są już wyraźnie zaznaczone. Omawiane gleby, choć zasadniczo jeszcze dobre, mogą być już uważane w pewnym nieznacznym stopniu za wadliwe. Niektóre z nich są trudniejsze do uprawy. Na glebach klasy III b w warunkach wysokiej kultury i pomyślnego przebiegu warunków atmosferycznych można osiągnąć dobre plony pszenicy, buraków cukrowych i koniczyny czerwonej. Gleby tej klasy, jeżeli nie są ciężkie, to należą przeważnie do kompleksu żytniego bardzo dobrego, natomiast cięższe spośród nich do pszennego dobrego lub zbożowo-pastewnego mocnego, a nawet niekiedy do pszennego wadliwego. Nadają się również pod sady. Zalicza się tu gleby brunatne, płowe i opadowo-glejowe, czarne ziemie, rędziny, niewymagające melioracji (lub zmeliorowane) gleby orne torfowo-murszowe i torfowe.

Klasa IV a – gleby orne średniej jakości, lepsze[edytuj]

Są to gleby o zdecydowanie mniejszym wyborze roślin uprawnych niż gleby poprzednich, wyższych klas. Na ogół uzyskuje się na nich średnie plony, nawet wówczas, gdy stosuje się dobrą agrotechnikę. Plony roślin w znacznym stopniu uzależnione są od ilości i rozkładu opadów atmosferycznych, szczególnie w okresie wegetacyjnym. Gleby te nieraz występują w gorszych położeniach w rzeźbie terenu, na większych spadkach i często narażone są na erozję wodną. Gleby ciężkie tej klasy są zasobne w składniki pokarmowe i charakteryzuje je duża żyznośćpotencjalna, lecz są mało przewiewne, zimne i mało czynne pod względem biologicznym, przeważnie ciężkie w uprawie, wymagają więc umiejętności uchwycenia pory wykonania zabiegów uprawowych. W okresach upałów zsychają się tworząc głębokie pęknięcia i szczeliny lub bryły trudne do rozbicia. Uprawiane na mokro mażą się. W sprzyjających warunkach atmosferycznych i w dobrej kulturze mogą dać nawet wysokie plony pszenicy, buraków cukrowych i koniczyny czerwonej. Żyto plonuje przeważnie gorzej od pszenicy i jest mniej pewne. Znaczna część gleb klasy IV a ma okresowo za wysoki poziom wód gruntowych i wymaga melioracji (drenowania), a po jej wykonaniu może być zaliczona do klas wyższych (nawet do klasy II). Gleby te należą do kompleksu zbożowo-pastewnego mocnego lub pszennego wadliwego. W większości przypadków mogą być przydatne pod sady, ale nie pod wszystkie gatunki drzew. Gleby lekkie tej klasy są glebami żytnio-ziemniaczanymi, na których koniczyna czerwona zawodzi. Gdy są one w wysokiej kulturze i w dobrych warunkach wilgotnościowych, wówczas udaje się na nich jęczmień, a nawet pszenica i owies. Nadają się również pod sady, ale nie pod wszystkie gatunki drzew. Do klasy IV a należą: lepsze gleby brunatne, płowe, bielicowe, brunatne, płowe i opadowo-glejowe, podmokłe czarnoziemy, mady ciężkie, rędziny, zmeliorowane gleby torfowe i torfowo-murszowe.

Klasa IV b – gleby orne średniej jakości, gorsze[edytuj]

Zasadniczo są to gleby zbliżone właściwościami do gleb klasy IV a, ale są bardziej od nich wadliwe, albo zbyt suche, albo zbyt wilgotne. Uzyskiwane plony wahają się w szerokich granicach i uzależnione są przede wszystkim od warunków atmosferycznych. Gleby ciężkie w tej klasie są najczęściej podmokłe, albo zbyt ciężkie do uprawy, albo położone w złych warunkach fizjograficznych, np. na silnych spadkach, zerodowanych szczytach wzgórz czy zagłębieniach terenu. Niektóre gatunki (odmiany) podścielone są płytko zbyt przepuszczalnym podłożem, dlatego są zbyt suche. W innych gatunkach poziom wód gruntowych jest przez dłuższy okres zbyt wysoki. Gleby ciężkie tej klasy zaliczane są do kompleksów zbożowo pastewnych lub pszennego wadliwego, gdyż najlepiej udają się na nich pastewne mieszanki, owies, kapusta, koniczyna, brukiew i innerośliny pastewne. Gleby te nadają się tylko pod niektóre gatunki drzew owocowych. Gleby ciężki i płytkie na przepuszczalnych podłożach przeważnie należą do kompleksów przydatności rolniczej żytnich, najczęściej dobrych. Gleby lekkie tej klasy są w zasadzie glebami żytnio-ziemniaczanymi, często jednak wykazują wrażliwość na suszę. Wyjątkowo, gdy są w wysokiej kulturze i przy dobrych warunkach atmosferycznych, mogą się na nich udawać także inne rośliny uprawne. Gleby te zaliczane są zasadniczo do kompleksu żytniego słabego, w niektórych warunkach do żytniego dobrego. Nadają się tylko dla mnie wybrednych gatunków drzew owocowych. Do klasy IV b zalicza się takie same jednostki taksonomiczne gleb, jak do klasy IV a, ale charakteryzujące się znacznie gorszymi właściwościami, których przyczyną jest budowa profilu i mniej korzystne położenie fizjograficzne.

Klasa V – gleby orne słabe[edytuj]

Gleby te są mało żyzne, słabo urodzajne i zawodne. Należą tu gleby zbyt lekkie, za suche, przydatne do uprawy żyta i łubinu, a w latach obfitujących w opady – ziemniaków i seradeli. Do tej klasy zalicza się również płytkie i kamieniste gleby, najczęściej ubogie w substancję organiczną oraz gleby zbyt mokre, nie zmeliorowane lub nie nadające się do melioracji. Gleby lekkie i suche tej klasy należą w zasadzie do kompleksu gleb żytnich słabych lub bardzo słabych. W głównej mierze uzależnione to jest od stosunków wodnych i stopnia kultury. Gleby klasy V przydatne są tylko pod niektóre gatunki drzew owocowych. Gleby ciężkie i podmokłe klasy V przydatne są najlepiej pod brukiew i kapustę, mieszanki traw oraz niektóre rośliny pastewne. Gleby te należą do kompleksu przydatności rolniczej zbożowo – pastewnego słabego. Pod sady w zasadzie nie nadają się. Zaliczamy tu takie gleby jak: gleby brunatne, rdzawe, płowe, bielicowe wytworzone z piasków i żwirów gliniastych, płytkie mady, rędziny i gleby kamieniste.

Klasa VI – gleby orne najsłabsze[edytuj]

Gleby te są słabe, wadliwe i zawodne, plony uprawianych na nich roślin są bardzo niskie i niepewne. Należą tu gleby za suche i luźne, na których udaje się łubin, natomiast żyto tylko w latach sprzyjających daje średnie plony. Gleby bardzo płytkie lub płytkie silnie kamieniste, wskutek tego trudne do uprawy, gleby za mokre o stale za wysokim poziomie wód gruntowych, często ze storfiałą lub murszastą próchnicą, w których przeprowadzenie melioracji jest bardzo utrudnione. Gleby suche tej klasy mogą być zaliczone wyłącznie do kompleksu żytniego bardzo słabego. Pod sady gleby te w zasadzie nie nadają się, mogą być na nich sadzone tylko mniej wybredne odmiany wiśni. Na bardzo płytkich rędzinach tej klasy uprawiać można jedynie żyto i koniczynę białą. W zasadzie gleby te nadają się bardziej pod zalesienie niż pod uprawę rolną. Podmokłe gleby tej klasy nie nadają się do uprawy zbóż i okopowych, dlatego też powinny być wykorzystywane raczej jako pastwiska. Do klasy VI zalicza się gleby rdzawe, bielicowe, rankery, płytkie rędziny inicjalne, ciężkie mady podmokłe.

Klasa VI Rz – gleby pod zalesienia[edytuj]

Są to bardzo ubogie, zbyt suche gleby nieprzydatne do uprawy polowej. Gleby te powinny być zalesione. Poziom próchnicy jest inicjalny, bardzo słabo zaznaczony, o miąższości około 15 cm. Do tej grupy zalicza się gleby rdzawe, rankery i bielice wytworzone ze żwirów piaszczystych, piasków luźnych całkowitych. Wyjątkowo mogą tu być zaliczone niektóre piaski bardzo podmokłe, nieprzydatne ani do uprawy rolnej, ani też do założenia użytków zielonych, nadające się tylko pod zalesienie olszyną.

Zanieczyszczenie gleb gruntów ornych[edytuj]

Zanieczyszczenie pierwiastkami chemicznymi[edytuj]

Średnie zawartości w glebach użytków rolnych Polski Cd, Cu, Ni, Pb i Zn (mg/kg) oraz siarki siarczanowej(S-SO₄) są nie duże i wynoszą odpowiednio: Cd-0,21, Cu-6,5, Ni-6,2, Pb-13,6, Zn-32,4, S-SO₄-1,79. około 80% gleb użytków rolnych kraju charakteryzują się naturalną, a 17,6% podwyższoną zawartością metali ciężkich. Na glebach o podwyższonej zawartości metali ciężkich można uprawiać wszystkie rośliny z wyjątkiem warzyw na przetwory i przeznaczonych do bezpośredniej konsumpcji dla dzieci. Około 3% gleb jest w różnym stopniu zanieczyszczone metalami ciężkimi.Terelak i in. [2000] podaje iż 10% gruntów Polski jest zanieczyszczona metalami ciężkimi z czego 0,5% to użytki rolne. Na glebach słabo i średnio zanieczyszczonych metalami ciężkimi, które stanowią łącznie 2,68% powierzchni użytków rolnych Polski, należy wykluczyć uprawę roślin przeznaczonych do bezpośredniej konsumpcji. Można na nich uprawić rośliny okopowe, zbożowe i pastewne, kontrolując ich jakość pod względem zawartości metali ciężkich. Gleby silnie i bardzo silnie zanieczyszczone metalami ciężkimi stanowią odpowiednio 0,27% i 0,08% gleb rolniczych kraju. Można na nich uprawiać rośliny dla potrzeb przemysłu(len, konopie, zboża, ziemniak, rzepak, słonecznik) oraz produkować materiał siewny i szkółkarski. Odmiany gleb najsłabsze i najsilniej zanieczyszczone należy zalesić lub zadarnić.

Niewłaściwa mechanizacja rolnictwa[edytuj]

Stosowanie ciężkich ciągników, maszyn żniwnych i innych zbierających ziemiopłody może powodować ujemne skutki dla środowiska glebowego i jego urodzajności. Ciężkie pługi ciągnikowe worują się znacznie głębiej niż konie. Prowadzi to do spotęgowania zjawiska odpróchnicowania gleb lżejszych, głębiej i mocniej przewietrzanych, a z natury ubogich w próchnicę. Zbyt ciężki sprzęt rolniczy ugniata silnie glebę, niszczy jej strukturę i teksturę, zwiększa zagęszczenie masy glebowej oraz zmienia niekorzystnie układ porowatości kapilarnej i niekapilarnej. Wskutek tego następuje często zachwianie równowagi wodno-powietrznej, zaskorupienie powierzchni gleby i zahamowanie wymiany gazowej, co ujemnie wpływa na rośliny. Wprowadzenie nowych typów maszyn i narzędzi rolniczych, rolniczych ciężarze zredukowanym lub złożonym na większą powierzchnię jednostkowego ciśnienia, oraz głębsze spulchnianie gleby, likwidujące nadmierne opory podczas uprawy, będą przeciwdziałać ujemnym skutkom jednostronnej mechanizacji.

Wadliwa chemizacja gleby[edytuj]

Obok korzyści jakie daje rolnictwu chemizacja (intensyfikacja nawożenia mineralnego, szerokie zastosowanie pestycydów), powoduje ona stopniowe zagrożenie środowiska glebowego. Z licznych doświadczeń wynika, że przy obecnym stanie żyzności gleb udział nawożenia w plonowaniu roślin wynosi średnio 60%, a tylko 40% przypada na pozostałe zabiegi agrotechniczne. W warunkach dobrej zasobności gleb udział nawożenia maleje na korzyść pozostałych zabiegów agrotechnicznych. W miarę wzrostu zasobności będzie zmniejszał się bezpośredni wpływ nawożenia na urodzajność gleb. Gdy gleba osiągnie optymalny poziom zasobności, wówczas trzeba będzie prawdopodobnie zaprzestać dalszego jej nadmiernego wzbogacania w składniki pokarmowe, ograniczając się jedynie do racjonalnego żywienia roślin. W przeciwnym razie nastąpiłoby zachwianie równowagi pomiędzy makro- i mikroelementami w glebie, a także w składzie chemicznym roślin, nadmierne zasolenie gleb oraz eutrofizacja wód gruntowych i otwartych. Przenawożenie odbija się ujemnie na środowisku glebowym i organizmach w nim żyjących. W związku z tym do gleby należy doprowadzić nie maksymalne, lecz optymalne dawki N, P, K, Ca, aby nie naruszać równowagi biologicznej i tym samym nie obniżyć żyzności gleby.

Drugim źródłem skażenia mogą być pestycydy stosowane w ochronie roślin, ponieważ żaden z nich nie jest obojętny na agrocenozy. Szczególnie niebezpieczne są tutaj związki rtęcioorganiczne, chlorowane węglowodory, związki fosforoorganiczne, karbaminiany. Stosowanie ich w sposób nie kontrolowany powoduje poważna degradację środowiska glebowego. Zaleca się następujące środki przeciwdziałające chemicznym skażeniom środowiska przez pestycydy:

• ścisłą kontrolę stosowania środków ochrony roślin,
• obudowę biologiczną zdrowego krajobrazu za pomocą zabiegów fitomelioracyjnych,
• przywrócenie rangi zabiegom agrotechnicznym – uprawie roli i zmianowaniu,
• hodowlę i uprawę odmian odpornych na choroby i szkodniki,
• rozwinięcie biologicznych metod ochrony roślin (stosowanie biopreparatów), a ograniczenie chemicznych metod ochrony roślin do roli czynnika interwencyjnego,
• stosowanie metody integrowanej, tj. łączącej zbiegi agrotechniczne, biologiczne i chemiczne.

Zanieczyszczenia przemysłowe gleb[edytuj]

Intensywny rozwój przemysłu powoduje często degradację środowiska glebowego i wyraźne zmniejszenie żyzności gleb. Przyczyną tego są najczęściej szkodliwe substancje emitowane głównie do atmosfery, skąd przenikają do gleby w postaci gazów, płynów lub pyłów. Do najbardziej szkodliwych należą związki siarki, które wydzielane są w postaci SO₂, kwasu siarkowego i siarkawego, siarkowodoru oraz pyłów siarki rodzimej i innych. Pod ich wpływem następuje szybko bardzo mocne zakwaszanie, a nawet całkowita degradacja środowiska glebowego. Przykłady dewastacji gleby i szaty roślinnej można obserwować w Tarnobrzeskim Zagłębiu Siarkowym i w otoczeniu Bazy Przeładunku Siarki w Gdańsku.

Podstawy organizacyjno-prawne wykonywania klasyfikacji gruntów ornych[edytuj]

Klasyfikacja gruntów w Polsce jest wykonywana na podstawie ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne i przepisów wykonawczych do tej ustawy.

Ponadto, aktualnie uznaje się za obowiazujące przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 4 czerwca 1956 r., wydane na podstawie dekretu z dnia 2 lutego 1955 r. o ewidencji gruntów i budynków.

Zgodnie z przepisami, badania terenowe gleboznawczej klasyfikacji gruntów przeprowadzają wykwalifikowani klasyfikatorzy gruntów. Wyniki ich prac są kontrolowane przez wojewódzkich inspektorów ds. klasyfikacji gruntów.

Projekt ustaleń gleboznawczej klasyfikacji gruntów zatwierdzany jest decyzją administracyjną, wydawaną przez starostów. Ostateczna decyzja ustalająca klasę gruntu, ujawniana jest w prowadzonej przez starostów ewidencji gruntów i budynków. Ewidencja gruntów i budynków stanowi podstawę wymiaru podatkow i świadczeń.

Ogólnopolską organizacją, zrzeszającą klasyfikatorów gruntów jest Polskie Stowarzyszenie Klasyfikatorów Gruntów z siedzibą w Puławach.

Podstawy prawne ochrony gruntów rolnych i leśnych[edytuj]

Historia polskich regulacji prawnych o ochronie gruntów nie jest długa. Pierwsze regulacje dotyczące ochrony gruntów leśnych pojawiły się w prawodawstwie leśnym okresu międzywojennego, natomiast pierwsze przepisy o ochronie gruntów ornych zostały wydane dopiero w latach sześćdziesiątych XX w. Pierwszym aktem normatywnym ujmujący w sposób całościowy problematykę ochrony gruntów była ustawa z 26 października 1971 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych oraz rekultywacji gruntów. Zasadniczymi celami ochrony były:

• ograniczenie przeznaczania gruntów rolnych na cele nierolnicze, a gruntów leśnych na cele nieleśne,
• zapobieganie obniżaniu urodzajności gruntów rolnych i produktywności gruntów leśnych,
• przywracanie wartości użytkowych gruntom, które utraciły charakter gruntów rolnych na skutek działalności nierolniczej, a gruntów leśnych na skutek działalności nieleśnej.

W ochronie gruntów rolnych i leśnych wyodrębnia się zwykle ochronę ilościową oznaczającą zapobieganie i ograniczanie przeznaczania na cele nierolnicze oraz ochronę jakościową obejmującą inne aspekty między innymi związane z ochroną środowiska. Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych, zawiera szereg uregulowań, które mają przeciwdziałać nieracjonalnej gospodarce przestrzenią produkcyjną rolną i leśną. Uregulowania te wprowadzały ograniczenia administracyjne i ekonomiczne mające na celu ochronę przed przeznaczeniem na cele nierolnicze gleb najlepszej jakości. Ograniczenia te występują już na etapie projektowania inwestycji, dlatego też ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych w przypadku projektowania inwestycji na gruntach rolnych lub leśnych, nakazywała bezwzględne sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Jednak ustawą z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym zostały wprowadzone zmiany w ustawie o ochronie gruntów rolnych i leśnych polegające na tym, że tylko w przypadkach zaprojektowania inwestycji na gruntach, które wymagają wyrażenia zgody na przeznaczenie na cele nierolnicze i nieleśne przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi i Ministra Środowiska, wojewodę, obecnie marszałka województwa lub innych organów uprawnionych, istnieje obowiązek sporządzania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

W pozostałych przypadkach realizacji inwestycji na gruntach słabszej jakości oraz w obszarach obejmujących użytki rolne klas I-III poniżej 0,5 ha i klas IV poniżej 1 ha, nie ma obowiązku sporządzania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w przypadku braku planu zagospodarowania przestrzennego dopuściła również możliwość ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz innych inwestycji w drodze decyzji o warunkach zabudowy. W takim przypadku istnieje obowiązek uzgodnienia takiej decyzji m.in. z organem właściwym w sprawach ochrony gruntów rolnych i leśnych. Wydanie decyzji o warunkach zabudowy jest jedynie możliwe m.in. w przypadku spełnienia jednocześnie wszystkich wymagań zawartych w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, zgodnie z którą:

art. 6 ust 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

Wydanie decyzji o warunkach zabudowy jest możliwe jedynie w przypadku łącznego spełnienia następujących warunków: 1) co najmniej jedna działka sąsiednia, dostępna z tej samej drogi publicznej, jest zabudowana w sposób pozwalający na określenie wymagań dotyczących nowej zabudowy w zakresie kontynuacji funkcji, parametrów, cech i wskaźników kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu, w tym gabarytów i formy architektonicznej obiektów budowlanych, linii zabudowy oraz intensywności wykorzystania terenu, 2) teren ma dostęp do drogi publicznej, 3) istniejące lub projektowane uzbrojenie terenu jest wystarczające dla zamierzenia budowlanego, 4) teren nie wymaga uzyskanie zgody na zmianę przeznaczenie gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nie leśne albo jest objęty zgodą uzyskaną przy sporządzaniu miejscowych planów, 5) decyzja jest zgodna z przepisami odrębnymi.

Bibliografia[edytuj]

• Gleboznawstwo, Praca zbiorowa pod red. S. Zawadzkiego, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa, 2006 r., wyd. IV poprawione i uzupełnione, s. 300-309, 322-327
• Roczniki gleboznawcze, Polskie Towarzystwo Gleboznawcze, PWN, Warszawa,1989 r., wyd. IV, s. 8,9
• Wademekum klasyfikatora gleb, Praca pod red. F. Wocha, Puławy, 2006 r., s. 147,148, 157-165
• art. 6 ust 1 Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym