Umowa o roboty budowlane

Wykonywanie umowy w sposób nienależyty lub jej niewykonanie

Należy mieć na uwadze art. 656 k.c. który stanowi, że w umowach o roboty budowlane do skutków opóźnienia przez wykonawcę z rozpoczęciem robót lub wykończeniem obiektu albo wykonywania przez wykonawcę robót w sposób wadliwy lub sprzeczny z umową , do rękojmi za wady wykonanego obiektu, jak również do uprawnienia inwestora do odstąpienia od umowy przed ukończeniem obiektu stosuje się odpowiednio przepisy o umowie o dzieło.

Z uwagi na zaistnienie usterek w dotychczasowych pracach może znaleźć zastosowanie art. 636 k.c. (przy założeniu, że prace mają charakter niepodzielny) jeżeli przyjmujący zamówienie wykonywa dzieło w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową,  zamawiający może wezwać go do zmiany sposobu wykonania i wyznaczyć mu w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu zamawiający może od umowy odstąpić albo powierzyć poprawienie lub dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie.

Czy prace mają charakter podzielny czy niepodzielny

Jest to bardzo trudna kwestia, są rozbieżności w judykaturze i piśmiennictwie. Aby określić czy prace w umowie o roboty budowlane były świadczeniem podzielnym czy niepodzielnym należy stosować wykładnię umów zgodnie z zasadami określonymi w art. 65 par. 1 k.c.

Zgodnie z art. 491 par. 2 k.c. jeżeli świadczenie obu stron są podzielne, a jedna ze stron dopuszcza się zwłoki tylko co do części świadczenia, uprawnienie do odstąpienia od umowy przysługujące drugiej stronie ogranicza się, według jej wyboru, albo do tej części, albo do całej reszty nie spełnionego świadczenia. Strona ta może także odstąpić od umowy w całości, jeżeli wykonanie częściowe nie miałoby dla niej znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez nią cel umowy, wiadomy stronie będącej w zwłoce. 

Należy rozważyć relacje art. 491 k.c. z działu wykonanie i skutki niewykonania zobowiązań z umów wzajemnych a art. 480 k.c. z działu skutki niewykonanie zobowiązań, pamiętając o zasadzie prawnej, że przepis szczególny uchyla przepis ogólny.

Zobowiązania podzielne i niepodzielne

Art. 379.

§ 1. Jeżeli jest kilku dłużników albo kilku wierzycieli, a świadczenie jest podzielne, zarówno dług, jak i wierzytelność dzielą się na tyle niezależnych od siebie części, ilu jest dłużników albo wierzycieli. Części te są równe, jeżeli z okoliczności nie wynika nic innego.

§ 2. Świadczenie jest podzielne, jeżeli może być spełnione częściowo bez istotnej zmiany przedmiotu lub wartości.

Art. 380.

§ 1. Dłużnicy zobowiązani do świadczenia niepodzielnego są odpowiedzialni za spełnienie świadczenia jak dłużnicy solidarni.

§ 2. W braku odmiennej umowy dłużnicy zobowiązani do świadczenia podzielnego są odpowiedzialni za jego spełnienie solidarnie, jeżeli wzajemne świadczenie wierzyciela jest niepodzielne.

§ 3. Dłużnik, który spełnił świadczenie niepodzielne, może żądać od pozostałych dłużników zwrotu wartości świadczenia według tych samych zasad co dłużnik solidarny.

Art. 381.

§ 1. Jeżeli jest kilku wierzycieli uprawnionych do świadczenia niepodzielnego, każdy z nich może żądać spełnienia całego świadczenia.

§ 2. Jednakże w razie sprzeciwu chociażby jednego z wierzycieli, dłużnik obowiązany jest świadczyć wszystkim wierzycielom łącznie albo złożyć przedmiot świadczenia do depozytu sądowego.

Art. 382.

§ 1. Zwolnienie dłużnika z długu przez jednego z wierzycieli uprawnionych do świadczenia niepodzielnego nie ma skutku względem pozostałych wierzycieli.

§ 2. Zwłoka dłużnika, jak również przerwanie lub zawieszenie biegu przedawnienia względem jednego z wierzycieli uprawnionych do świadczenia niepodzielnego ma skutek względem pozostałych wierzycieli.

Art. 383.

Jeżeli jeden z wierzycieli uprawnionych do świadczenia niepodzielnego przyjął świadczenie, jest on odpowiedzialny względem pozostałych wierzycieli według tych samych zasad co wierzyciel solidarny.

Przy uznaniu, że prace niewykonane mają charakter podzielny należałoby odstąpić od części świadczenia, zaś przy uznaniu, że prace niewykonane mają charakter niepodzielny należałoby dalsze wykonanie dzieła powierzyć na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie.

Instytucja zastępczego wykonania w przypadku istnienia usterek może być zastosowana z mocy prawa w umowie o roboty budowlane, przy wykazaniu, że dzieło ma wady. 

Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 21 kwietnia 2009 r. sygn. akt V ACA 88/09

„ Jeżeli wykonawca na żądanie inwestora w wyznaczonym terminie nie zmieni wadliwego sposobu wykonania robót budowlanych, to inwestor nie może żądać upoważnienia przez Sąd do powierzenia lub dalszego wykonania robót ( art. 480 par. 1 k.c.) skoro bez takiego upoważnienia jest uprawniony do zastępczego wykonania zobowiązania.

Odbiory częściowe a odbiory końcowe

Z ostrożności można rozważyć możliwość zastosowania art. 637 k.c. jeżeli dzieło ma wady czyli dzieło po odbiorze ( aby zastanowić się nad zastosowaniem tego przepisu w określonym stanie faktycznym należy ustalić czy przepis ma zastosowanie w sytuacji gdy nie było końcowego odbioru tylko częściowe odbiory, moim zdaniem przepis dotyczy końcowego odbioru, w tym stanie faktycznym nie ma zastosowania) przez Zamawiającego, to wtedy zamawiający może żądać ich usunięcia, wyznaczając w tym celu przyjmującemu zamówienie odpowiedni termin z zagrożeniem, że po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu nie przyjmie naprawy. Przyjmujący może odmówić naprawy, gdyby wymagała nadmiernych kosztów.  Gdy wady usunąć się nie dadzą albo gdy z okoliczności wynika, że przyjmujący zamówienie nie zdoła ich usunąć w czasie odpowiednim, zamawiający może od umowy odstąpić, jeżeli wady są istotne; jeżeli wady nie są istotne, zamawiający może żądać obniżenia wynagrodzenia w odpowiednim stosunku. To samo dotyczy wypadku, gdy przyjmujący zamówienie nie usunął wad w terminie wyznaczonym przez zamawiającego.

Odstąpienie od umowy

Zgodnie z art. 494 k.c. w przypadku odstąpienia od umowy wzajemnej, strona która odstąpiła, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko co otrzymała od niej na mocy umowy, może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania. Ponadto zgodnie z art. 496 k.c. jeżeli wskutek odstąpienia od umowy strony mają dokonać zwrotu świadczeń wzajemnych, każdej z nich przysługuje prawo zatrzymania, dopóki druga strona nie zaofiaruje zwrotu otrzymanego świadczenia albo nie zabezpieczy roszczenia o zwrot.

Problemy branży podwykonawców
brak wyszczególnienia liczby obiektów
ile jest do zrobienia metrów kwadratowych
kary umowne
zabezpieczenia w przypadku braku płatności faktury
zabezpieczenia na wypadek braku majątku spółki lub ogłoszenia upadłości
odbiór protokołu - brak odbioru jednostronny odbiór protokołu
gwarancja na poziomie 5-6 %


 Przy ryczałcie nieprzewidziane koszty ponosi wykonawca

I ACa 167/14

Wynagrodzenie ryczałtowe ma sztywny i bezwzględny charakter, co oznacza, że przyjmujący zamówienie nie może żądać jego podwyższenia. Tylko wyjątkowo sąd podwyższa ryczałt lub rozwiązuje umowę, gdy wykonawcy grozi rażąca strata.